Polska to kraj, w którym miliony obywateli podlega pod obowiązek podatkowy. Zdarza się jednak, że podatnicy unikają płacenia należności państwu, co może wiązać się z tzw. egzekucją ze strony urzędu skarbowego. Kiedy fiskus ma prawo do takiego działania? Czy nie płacąc podatków, można oszczędzić sobie kłopotów ze strony organów podatkowych? O tym, czym jest postępowanie egzekucyjne oraz to, w jaki sposób uchronić się przed egzekucją z urzędu skarbowego opowiadamy w dzisiejszym wpisie – zapraszamy do lektury!
Spis treści
Egzekucja urzędu skarbowego – czym jest?
Administracyjna egzekucja z urzędu skarbowego jest postępowaniem mającym na celu wyegzekwowanie obowiązkowych należności względem państwa – przykładem są tu m.in. podatki, grzywny, kary pieniężne i inne opłaty, które zostały wskazane w artykule 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego jest swoistym przymuszeniem danej osoby do wykonania zobowiązania.
Urząd skarbowy – egzekucja. Kiedy jest przeprowadzana?
Zasady wszczęcia, a także przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego przez urząd skarbowy (lub inny organ państwowy) zostały opisane w art. 6 §1 wspomnianej wyżej ustawy (UPEA). Zgodnie z jej treścią można dojść do wniosku, egzekucja musi być przeprowadzona w momencie, gdy dochodzi do uchylania się od wykonania obowiązku.
W tym miejscu należy jednak doprecyzować termin „uchylania się” – ustawa bowiem nie definiuje go wprost. Jak więc to rozumieć? W taki sposób, w jaki jest to opisane w słowniku języka polskiego, w którym dowiadujemy się, że „uchylać się” to znaczy unikać czegoś (odpowiedzialności, obowiązków) – m.in. płacenia podatków.
Innymi słowy: jeżeli urząd skarbowy uzna, że podatnik – pomimo tego, że podlega pod obowiązek podatkowy – unika zapłacenia podatku (w części lub całości), nie dostarczył zeznania podatkowego bądź też zaniżył zobowiązanie (względem tego, co jest wykazane w deklaracji), jest zobowiązany do wszczęcia postępowania.
Wszczęcie postępowania egzekucyjnego z urzędu skarbowego
W tym miejscu warto omówić temat samego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Warto bowiem wiedzieć, że egzekucja następuje na wniosek wierzyciela – w tym wypadku urzędu skarbowego, a także tytułu wykonawczego. Co ważne: składany dokument musi być sporządzony według określonego wzoru (ustalony został on przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych).
Kiedy następuje wszczęcie egzekucji ze strony urzędu skarbowego? Zgodnie z art. 26 § 5 UPEA, w chwili, gdy:
- osoba zobowiązana otrzyma odpis tytułu wykonawczego,
- dłużnikowi zostanie doręczone zawiadomienie o zajęciu wierzytelności bądź innego prawa majątkowego (jeśli nastąpiło ono przed doręczeniem wspomnianego wyżej tytułu wykonawczego).
Postępowanie egzekucyjne – urząd skarbowy. Co musi zawierać tytuł wykonawczy?
Aby egzekucja administracyjna z urzędu skarbowego była możliwa, tytuł wykonawczy, o którym pisaliśmy wyżej, musi posiadać odpowiednie informacje takie jak:
- to, kto jest wierzycielem,
- to, kto jest osobą zobowiązaną,
- to, czego dotyczy egzekucja (co jest przedmiotem postępowania),
- jaka jest podstawa prawna do przeprowadzenia egzekucji,
- dzień, w którym został wystawiony tytuł egzekucyjny.
Egzekucja administracyjna – urząd skarbowy. Jak bronić się przed postępowaniem ze strony organu podatkowego?
Osobie zobowiązanej przysługuje prawo do obrony przed egzekucją ze strony urzędu skarbowego. W przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego podatnik może podjąć się kilku działań prowadzących do zawieszenia bądź umorzenia egzekucji administracyjnej. Do takowych zaliczyć można:
- zarzuty przeciwegzekucyjne,
- wniosek o umorzenie postępowania,
- skarga na czynności egzekucyjne.
Co ważne – podatnik, który planuje bronić się przed egzekucją urzędu skarbowego, może skorzystać ze wszystkich opcji naraz – pod warunkiem tego, że posiada ku temu uzasadniony powód.
Zarzuty przeciwegzekucyjne
Osoba, przeciw której prowadzone jest postępowanie egzekucyjnej, może złożyć zarzuty zgodne z zamkniętym katalogiem podstaw. Uzasadnionym powodem jest wniesienie zaskarżenia w momencie, gdy:
- egzekwowany obowiązek nie istnieje,
- egzekwowany obowiązek został określony w sposób niezgodny (z treścią orzeczenia, dokumentem, przepisem prawa),
- nastąpiła pomyłka osoby, przeciw której prowadzone jest postępowanie,
- uchybiono doręczeniu upomnienia,
- zobowiązanie, które jest egzekwowane, wygasło (w części bądź całości).
Osoba zobowiązana ma 7 dni na złożenie zarzutów przeciwegzekucyjnych, licząc od dnia, w którym otrzymała odpis tytułu wykonawczego. Warto wiedzieć, że wniesienie zarzutów powoduje zawieszenie postępowania egzekucyjnego z dniem, w którym zawiadomienie zostało doręczone do organu.
Umorzenie egzekucji podatkowej – wniosek
Kolejną opcją na uniknięcie przykrych konsekwencji związanych z egzekucją, jest złożenie wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Kiedy można skorzystać z takiego rozwiązania? W przypadku:
- śmierci zobowiązanego,
- niedopuszczalności egzekucji administracyjnej,
- niewykonalności obowiązku o niepieniężnym charakterze,
- gdy postępowanie zawieszone na żądanie wierzyciela postępowanie nie zostało wznowione przed upływem roku od dnia, w którym zgłoszono żądanie,
- gdy tytuł wykonawczy nie spełnia wymagań, które są określone w art. 27 UPEA,
- gdy dalsza egzekucja nie może być prowadzona z powodu braku majątku osoby zobowiązanej.
Osoba, przeciw której prowadzona jest egzekucja, może złożyć wniosek o umorzenie w każdym momencie trwania postępowania – nie ma jednak możliwości dostarczenia dokumentu po jego zakończeniu.
Skarga na czynności egzekucyjne
Dłużnikowi pozostaje również możliwość wniesienia skargi na czynności komornika, egzekutora, a także na ewentualną przewlekłość postępowania egzekucyjnego. Skargę można oprzeć na dwóch podstawach:
- w momencie, gdy część postępowania egzekucyjnego narusza przepisy UPEA,
- w momencie, gdy zastosowany został zbyt uciążliwy środek egzekucyjny.
Dłużnik ma 7 dni na złożenie skargi (licząc od dnia doręczenia odpisu dokumentu).
Chcesz wiedzieć więcej? Odwiedź nasz blog podatkowy i bądź na bieżąco ze wszystkimi zmianami. Przetestuj również aplikację do rozliczeń PIT online – PitBot. Jest to proste w obsłudze narzędzie, dzięki któremu przygotujesz zeznanie bez wychodzenia z domu w maksymalnie kilkanaście minut. Zapraszamy!