Początek 2022 roku przyniósł wiele zmian w systemie podatkowym, gdzie jedną z nich jest wprowadzenie tzw. nabycia sprawdzającego, będącego nowym uprawnieniem urzędników skarbowych. Jest to narzędzie wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, dzięki któremu organy podatkowe mogą weryfikować to, czy podatnicy w prawidłowy sposób ewidencjonują sprzedaż w kasie rejestrującej i tym samym, czy wydają paragony fiskalne po sprzedaży towaru/usługi. Czym dokładnie jest nabycie sprawdzające i kto ma prawo go dokonać? Na jakich zasadach rozwiązanie to ma być przeprowadzane i kogo obejmie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w dalszej części artykułu. Życzymy miłej lektury – pitbot.pl.

Na czym polega nabycie sprawdzające w 2023 roku?

Nabycie sprawdzające wprowadzone w ramach Nowego Polskiego Ładu polega na nabyciu towarów bądź usług w celu zweryfikowania tego, czy osoba sprawdzająca wywiązuje się z dwóch obowiązków widniejących w przepisie prawa podatkowego. Mowa tutaj o:

  • ewidencjonowaniu sprzedaży w kasie fiskalnej,
  • wydanie nabywcy towaru/usługi paragonu fiskalnego.

W praktyce prezentuje się to tak, że pracownik wybranej instytucji skarbowej może przyjść w formie ”incognito” do sklepu, salonu lub innego punktu usługowego i nabyć towar, lub usługę jako osoba prywatna, po to, by sprawdzić, czy sprzedawca zarejestruje sprzedaż na kasie i czy wyda mu paragon fiskalny.

Kto może przeprowadzić nabycie sprawdzające 2023?

O tym, kto ma prawo do dokonania nabycia sprawdzającego, mówi nam art. 94l ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. W zapisie znajdziemy informacje, że osobą uprawnioną jest:

  • pracownik Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), który wykonuje czynności służbowe w jednostkach administracyjnych, do których – według art. 36 1 pkt 4 oraz pkt 5 wyżej wspomnianej ustawy – należy urząd skarbowy oraz urząd celno-skarbowy (łącznie z podległymi oddziałami),
  • funkcjonariusz, który pełni służbę w urzędzie celno-skarbowym bądź podległym pod niego oddziale celnym.

Jeśli chodzi o naczelników urzędu skarbowego oraz celno-skarbowego, to zgodnie z art. 94w ustawy o KAS, uprawnieni oni są do dokonywania nabycia sprawdzającego na terenie całej Polski.

Nabycie sprawdzające – Polski Ład mówi STOP transakcjom bez śladu

Dlaczego właściwie wprowadzono w życie nabycie sprawdzające? Można powiedzieć, że jest to odpowiedź rządu na to, w jaki sposób podatnicy niekiedy rejestrują transakcję. Dość częstą praktyką jest bowiem to, że w czasie sprzedaży towaru lub usługi sprzedający nie nabijają jej na kasie fiskalnej w momencie, w którym nabywający płaci gotówką. W takim przypadku po przeprowadzonej transakcji tak po prawdzie nie ma śladu, przez co praktycznie podatnicy w oczach fiskusa oszczędzają na podatkach, otrzymując zapłatę, od której nie da się odciągnąć podatku.

Kogo obejmie nabycie sprawdzające w 2023 roku? Kto może być sprawdzony przez pracownika instytucji skarbowej?

W rozumieniu przepisów Polskiego Ładu, osobą, na której może być dokonane nabycie sprawdzające, jest:

  • podatnik, u którego przeprowadzana jest sprzedaż towarów lub usług; może to być np. właściciel sklepu,
  • osoba, która w imieniu (i na rzecz) podatnika dokonuje sprzedaży towaru lub usługi; dla przykładu może być to zatrudniony w sklepie pracownik.
Sprawdź także:  Na czym polega i ile wynosi podatek od psa w 2023 roku?

Nabycie sprawdzające a legitymowanie sprawdzanego

Warto wiedzieć, że w czasie dokonywania nabycia sprawdzającego, pracownik instytucji podatkowej ma prawo do wylegitymowania osoby sprawdzanej bądź ustalenia jej tożsamości w inny sposób. O tym mówi nam uzasadnienie projektu, z którego możemy dowiedzieć się, tyle że przepis odnoszący się do ustalenia danych osobowych sprawdzanych podatników, jest analogiczny do uprawnienia, które zostało zawarte w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o KAS, co w praktyce oznacza to, że sprawdzający może skorzystać z pomocy np. funkcjonariusza Policji.

Nabycie sprawdzające towaru 2023 w praktyce

W tym miejscu warto przejść do tego, jak wygląda nabycie sprawdzanych towarów w praktyce.

Jak zostało to opisane wcześniej – uprawniony do dokonania tego typu sprawdzenia pracownik może w każdej chwili przyjść do miejsca, w którym odbywa się sprzedaż sprawdzanego towaru, nabyć go i następnie sprawdzić, czy sprzedawca nabije transakcję na kasę i wyda po tym paragon. Po sprawdzeniu taka osoba ma obowiązek zwrócenia towaru (wraz z paragonem, pod warunkiem że został wydany).

Co istotne jednak: paragonu, który został wydany w wyniku sprzedaży sprawdzanego towaru, nie zwraca się w trzech przypadkach.

  • W momencie, gdy nastąpiła odmowa zwrotu zapłaty.
  • W sytuacji, gdy z uwagi na rodzaj towaru, nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż. W takim przypadku ów towar może zostać pozostawiony w miejscu jego kupna (za zgodną sprawdzanego).
  • W momencie odstąpienia od zwrotu towaru przez osobę sprawdzającą.

Jakie towary nie mogą zostać zwrócone w ramach nabycia sprawdzającego?

Warto mieć świadomość, że zwrotom nie podlegają towary będące dowodem:

  • przestępstwa,
  • przestępstwa skarbowego,
  • wykroczenia,
  • wykroczenia skarbowego,

podlegającego pod zatrzymanie, zajęcie lub zabezpieczenie (wedle odrębnych przepisów). Co ważne jednak: takie przypadki nie zwalniają ze zwrotu płatności przez osobę sprawdzającą.

Polski Ład – nabycie sprawdzające towaru a obowiązki sprzedawcy

Podatnicy, którzy podlegają pod nabycie sprawdzające, muszą mieć świadomość, że na podstawie art. 94q ustawy KAS, mają obowiązek:

  • przyjęcia zwracanego im towaru,
  • przyjęcia paragonu będącego potwierdzeniem dokonanej sprzedaży sprawdzanego towaru,
  • zwrotu zapłaty otrzymanej za sprawdzany towar, w tym również towar będący przedmiotem przestępstwa lub wykroczenia, o których napisaliśmy wyżej.

Nabycie sprawdzające usługi – jak wygląda?

Omawiając temat nabycia sprawdzającego w 2023 roku, nie należy pomijać sprawdzaniu usług. W ich przypadku uprawniony pracownik może odwiedzić miejsce, w którym wykonywane są dane usługi, a następnie je nabyć – podobnie jak w przypadku towarów. Jeżeli wszystko zostało przeprowadzone w prawidłowy sposób (nabicie na kasę, wydanie paragonu fiskalnego), nie ma miejsca na zwrot płatności oraz paragonu. Wynika to z art. 94a ust. 1 ustawy o KAS, który przewiduje, że wykonana usługa w toku trwającego nabycia sprawdzającego, nie podlega zwrotowi.

W momencie jednak gdy usługa, za którą osoba sprawdzająca zapłaciła, nie została zrealizowana, sprawdzany ma obowiązek zwrócić otrzymaną zapłatę.

Co więcej, jeśli w toku nabycia usługi został wydany paragon, a usługa nie została wykonana, osoba sprawdzana musi przyjąć ów paragon – chyba że nie przyjęła zwrotu zapłaty.

Nabycie sprawdzające z Polskiego Ładu a dokumenty

W czasie przeprowadzania nabycia sprawdzającego osobie sprawdzającej mogą zostać dostarczone dwa rodzaje dokumentów: notatka służbowa lub protokół z nabycia.

Notatka służbowa

Notatka służbowa sporządzana jest w momencie, gdy w czasie nabywania sprawdzającego nie stwierdzono nieprawidłowości. Dokument ten powinien zawierać takie informacje jak:

  • data i miejsce przeprowadzenia nabycia sprawdzającego,
  • dane identyfikacyjne osoby sprawdzanej,
  • dane identyfikacyjne sprawdzającego,
  • wartość sprzedaży (podawana brutto),
  • numer kasy fiskalnej oraz paragonu.

Protokół z nabycia

W sytuacji, gdy w czasie wykonywania nabycia dojdzie do nieprawidłowości, obowiązkiem jest sporządzenie protokołu z nabycia. Co może być powodem?

  • Naruszenie z zakresu wywiązywania się z obowiązków ewidencjonowania sprzedaży z wykorzystaniem kasy oraz wydania paragonu fiskalnego przez sprzedawcę do nabywcy.
  • Wystąpiły opisane wyżej okoliczności uzasadniające niezwrócenie nabytego towaru.
  • Nabycie dotyczyło usługi.
  • Osoba sprawdzana odmówiła przyjęcia zwracanego towaru lub zwrotu zapłaty za towar bądź przyjęcia paragonu.
Sprawdź także:  Ulga termomodernizacyjna 2023 – co można odliczyć w zeznaniu podatkowym?

Sam protokół z nabycia powinien zawierać takie informacje jak:

  • oznaczenie organu,
  • adres oraz datę, w której dokonano nabycia sprawdzającego,
  • numer upoważnienia,
  • dane osoby sprawdzającej,
  • dane osoby sprawdzanej,
  • informacje o podatniku (w przypadku, gdy sprawdzanym jest osoba dokonująca sprzedaży w jego imieniu),
  • informacje o nabytym towaru lub usłudze, a także wartość sprzedaży brutto,
  • dodatkowe informacje o:
    a) zwrocie towaru
    b) tym, że towar nie podlega pod zwrot,
    c) pozostawieniu towaru w miejscu, w którym został nabyty,
    d) odstąpieniu od zwrotu towaru,
    e) wykonaniu usługi oraz jej rodzaju,
    f) zwrocie zapłaty za niewykonanie usługi (lub paragonu),
  • unikatowy numer kasy oraz numer paragonu (gdy ich nie ma, należy wskazać przyczynę),
  • opis naruszenia,
  • omówienie poprawek,
  • informacje o dołączonych do dokumentu załącznikach,
  • podpisy sprawdzającego i osoby sprawdzanej.

Nabycie sprawdzające – przykłady

Poniżej parę przykładów nabycia sprawdzającego – z podziałem na sprawdzanie towaru oraz usługi.

Przykład 1. 

Pan Tomek prowadzi sklep z koszulkami. 12 lutego 2022 dokonane zostało nabycie sprawdzające przez pracownika Krajowej Administracji Skarbowej. Po zakupie koszulki Pan Tomek nabił transakcję na kasę fiskalną i wydał nabywcy paragon. Następnie pracownik KAS poinformował o przeprowadzeniu nabycia sprawdzającego, okazał legitymację i przypomniał o prawach i obowiązkach, jakie ma Pan Tomek.

W takie sytuacji pracownik KAS powinien zwrócić towar i otrzymany paragon. Pan Tomek z kolei powinien przyjąć towar i zwrócić należne środki pracownikowi.

Przykład 2. 

Pan Adrian prowadzi lokal serwujący gofry. 13 marca 2022 dokonane zostało nabycie sprawdzające. Pan Adrian nabił sprzedaż na kasę i wystawił klientowi paragon. Następnie pracownik Krajowej Administracji Skarbowej poinformował o nabyciu sprawdzającemu, okazał legitymację i pouczył Pana Adriana o prawach i obowiązkach. 

W tej sytuacji nie jest jednak możliwe zwrócenie towaru (z uwagi na jego rodzaj), stąd też Pan Adrian nie otrzyma ów towaru oraz paragonu, stąd też nie jest zobowiązany do dokonania zwrotu pieniędzy.

Przykład 3. 

Pani Kasia prowadzi salon kosmetyczny. 14 kwietnia 2022 została odwiedzona przez pracownika KAS, który dokonał nabycia sprawdzającego. Po wykonaniu usługi Pani Kasia nabiła na kasie sprzedaż i wydawała nabywcy paragon fiskalny. Następnie pracownik KAS poinformował o dokonaniu nabycia, wylegitymował się i pouczył Panią Kasię o prawach o obowiązkach.

W tej sytuacji usługa została wykonana przed zapłatą i wystawieniem paragonu. Co musi zrobić Pani Kasia w takiej sytuacji? Nic – usługa została wykonana, stąd też nie zaszły nieprawidłowości (nie naraziła w żaden sposób Skarbu Państwa), stąd też zapłata pozostaje u niej.

Przykład 4. 

Pani Kornelia prowadzi studio rysunku. 15 maja 2022 została odwiedzona przez pracownika KAS, który dokonał nabycia sprawdzającego. Pani Kornelia nabiła sprzedaż na kasie fiskalnej, po czym wystawiła nabywcy paragon. Następnie Pani Kornelia usiadła do wykonania usługi, jednak przed tym została poinformowana o nabyciu sprawdzającym. Pracownik następnie okazał legitymację i pouczył Panią Kornelię o prawach i obowiązkach. Następnie osoba sprawdzająca zwróciła paragon, ponieważ Pani Kornelia nie zdążyła wykonać usługi.

W takiej sytuacji Pani Kornelia ma obowiązek przyjęcia paragonu i zwrócenia należności.

Zaciekawił Cię temat? Chcesz być na bieżąco z Polskim Ładem i innymi kwestiami podatkowymi? W takim razie zachęcamy Cię do regularnego czytania naszego bloga podatkowego. A jeśli chcesz szybko i wygodnie rozliczyć się z urzędem skarbowym, sprawdź PitBota – nowoczesną aplikację do rozliczeń PIT przez Internet – zaprasza

5/5 - (2)