Wspólne rozliczenie małżonków PIT za 2022 rok – informacje

Końcówka roku kalendarzowego to dobra okazja na pierwsze przymiarki do podatkowego rozliczenia tego okresu. Przepisy obowiązujące w roku 2023 nadal w uprzywilejowanej pozycji sytuują osoby pozostające w związku małżeńskim, bowiem przysługuje im możliwość wspólnego rozliczenia. Kiedy ono się opłaca, czy przysługuje z automatu i co się zmieniło względem ostatnich lat? O tym właśnie rozmawiamy w dzisiejszym artykule. Przeczytaj i dowiedz się najważniejszych rzeczy o rozliczeniu PIT z małżonkiem – zapraszamy!

Rozliczenie PIT z małżonkiem – dla kogo?

Wspólne rozliczenie z małżonkiem to jedna z najpopularniejszych preferencji podatkowych, która pozwala zoptymalizować obciążenia podatkowe. U podstaw tego mechanizmu leży prosty fakt, iż złożenie deklaracji z partnerem/współmałżonkiem jest tym korzystniejsze, im większe są różnice w ich dochodach. Aby jednak skorzystać z możliwości wspólnego rozliczenia PIT, muszą zostać spełnione określone warunki. Jakie? O tym poniżej.

Rozliczenie PIT z małżonkiem może być złożone i będzie skuteczne, jeżeli partnerzy:

• pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy albo od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego,
• utrzymują status wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy albo od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego,
• pozostają polskimi rezydentami podatkowymi,
• złożą oświadczenie w formie pisemnej, że za dany rok opodatkowują się łącznie (zaznaczenie odpowiedniego pola w deklaracji PIT),
• nie byli opodatkowani:

1. 19% „podatkiem liniowym”,
2. zryczałtowanym podatkiem dochodowym za wyjątkiem dochodów z najmu,
3. podatkiem tonażowym,
4. kartą podatkową.

Co ważne, jeżeli dla każdego z małżonków właściwy jest inny urząd skarbowy, wspólne zeznanie PIT należy złożyć w urzędzie właściwym dla jednego z małżonków. W takiej sytuacji nie ma konieczności zawiadamiania urzędu skarbowego właściwego dla drugiego małżonka.

Rozliczenie PIT z małżonkiem a forma opodatkowania

Odnośnie do formy opodatkowania, decydujące znaczenie dla utraty prawa do wspólnego rozliczenia ma sam fakt wyboru opodatkowania w jednej ze wspomnianych wyżej form. Bez znaczenia pozostaje ewentualny fakt nieosiągnięcia przychodów w danym roku podatkowym. Analizując zaś kwestię statusu prowadzonej działalności, w przypadku zgłoszenia przerwy na cały rok w działalności gospodarczej opodatkowanej w formie karty podatkowej bądź zawieszenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową – takie sytuacje nie uprawniają do wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Rozliczenie z małżonkiem – kiedy się opłaca?

Podatnicy powinni być świadomi, że rozliczenie z małżonkiem jest korzystne w sytuacji, gdy:

• jedno z małżonków nie osiąga dochodów i tym samym nie może skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek,
• gdy suma dochodu jednego ze współmałżonków jest niska, a druga osoba posiada dochód roczny przekraczający pierwszy próg skali podatkowej (85 528 złotych); wówczas możliwe jest opodatkowanie zarobków małżonków wciąż według niższej stawki tj. 17 proc.

Wspólne rozliczenie małżonków – kiedy się nie opłaca?

Warto poznać okoliczności, w których wspólne rozliczenie podatkowe z małżonkiem nie przyniesie oszczędności podatkowej, a wręcz przerodzi się w stratę, porównując do złożenia deklaracji samemu. O jakich sytuacjach mowa?

• Gdy dochody obojga małżonków opodatkowane są według tej samej stawki podatku i oboje odnotowują dochód wyższy niż 13.000 zł – wówczas przysługuje im taka sama kwota zmniejszająca podatek, co przy wspólnym rozliczeniu oznacza brak dodatkowych korzyści.
• Gdy małżonkowie łącznie zarabiają pomiędzy 26.000 zł a 85.528 zł, a małżonek z mniejszymi zarobkami ma dochód wyższy lub równy 8.000 zł. W tym przypadku połowa dochodów każdego z małżonków mieści się w grupie, gdzie kwota zmniejszająca podatek wynosi 525,12 zł, gdyby natomiast rozliczali się osobno – zarabiający mniej mógłby korzystać z kwoty obniżającej podatek w przedziale 525,12 zł – 1360 zł.
• Gdy jeden z małżonków zarabia rocznie więcej niż 1 mln zł – wówczas nawet niskie dochody drugiego z małżonków lub ich brak nie uchronią zarabiającego więcej od płacenia podatku solidarnościowego (stawka opodatkowania 4% od dochodu przekraczającego 1 mln zł), co oznacza, że rozliczenie PIT razem z małżonkiem nie przynosi żadnych korzyści.

Rozliczenie wspólne małżonków – terminy

Termin na zawnioskowanie o rozliczenie PIT wspólnie z małżonkiem jest tożsamy z terminem złożenia zeznania za rok podatkowy, tj. do 30 kwietnia następnego roku. Jednocześnie warto zauważyć, że wspólne złożenie deklaracji podatkowej (przy spełnieniu warunków z ustawy) jest prawem, a nie obowiązkiem, co oznacza, że w kolejnym roku można zmienić sposób rozliczenia.

PIT – rozliczenie z małżonkiem a wpłaty podatku na mikrorachunek podatkowy

Od 1 stycznia 2020 r. podatek PIT należy zapłacić do urzędu skarbowego wyłącznie na swój indywidualny rachunek podatkowy (tzw. mikrorachunek podatkowy). Numer swojego mikrorachunku podatnicy mogą wygenerować na stronie podatki.gov.pl, wpisując swój numer PESEL lub NIP.

Zgodnie z informacją podaną na stronie Ministerstwa Finansów, w przypadku wspólnego rozliczenia z małżonkiem, podatek można wpłacić na swój mikrorachunek lub małżonka. Ministerstwo zachęca jednak, aby podatek, który wynika ze wspólnego zeznania, wpłacać na konto podatnika, które będzie wskazane jako pierwsze w tym zeznaniu.

Rozliczenie wspólnie z małżonkiem – PIT-36 czy PIT-37

Najpopularniejszym formularzem rocznych zeznań podatkowych jest PIT-37. Rozliczają się na nim podatnicy, którzy za pośrednictwem płatnika uzyskali przychody ze źródeł położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, opodatkowane na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej. Na druku PIT 37 wykazuje się:

• wynagrodzenia i inne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej,
• emerytury lub renty krajowe (w tym renty strukturalne, renty socjalne), świadczenia przedemerytalne, zasiłki przedemerytalne,
• przychody z tytułu członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną,
• zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego,
• stypendia podlegające opodatkowaniu,
• przychody z działalności wykonywanej osobiście (m.in. z umów zlecenia, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych, działalności sportowej),
• przychody z praw autorskich i innych praw majątkowych,
• świadczenia wypłacone z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• należności za pracę przysługujących tymczasowo aresztowanym oraz skazanym.

Formularz PIT-36 przeznaczony jest dla podatników, którzy uzyskiwali dochody bez pośrednictwa płatników, samodzielnie (bez udziału pracodawcy) obliczali i odprowadzali zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

PIT-36 dotyczy podatników, którzy:

• prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej lub działy specjalne produkcji rolnej,
• uzyskali przychody:

1. z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub z innych umów o podobnym charakterze, opodatkowane na ogólnych zasadach,
2. przychody, od których samodzielnie opłacali zaliczki na podatek dochodowy,
3. zagraniczne,
4. z innych źródeł, opodatkowanych na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, od których ani płatnik, ani podatnik w ciągu roku podatkowego nie miał obowiązku odprowadzenia zaliczek.

• korzystają z tzw. kredytu podatkowego,
• sporządzili remanent likwidacyjny w grudniu ubiegłego roku podatkowego,
• doliczają do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci,
• obniżają dochód o straty z lat ubiegłych,
• wykazują należny zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29, 30 i 30a ustawy, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika.

W przypadku wspólnego opodatkowania małżonków, PIT-36 jest właściwy, jeżeli oboje lub jeden z małżonków spełnia którykolwiek z powyższych warunków.

Rozliczenie ze współmałżonkiem 2022 – zmiany

W rozliczeniu za 2022 r. z ulgi skorzystają również osoby, które w związek małżeński wstąpią bądź wstąpiły w trakcie tego roku. Zmieniony w 2021 roku przepis zakłada, że małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy albo od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego – gdy został on zawarty w trakcie roku podatkowego.

Przykładowo, osoby, które zawarły małżeństwo we wrześniu 2022 r., będą uprawnione do wspólnego rozliczenia PIT już za 2022 r. Nie muszą – tak jak dotychczas – czekać do kolejnego roku, by skorzystać z preferencji.

Dochody zagraniczne a rozliczenie PIT jako małżeństwo

Ze wspólnego rozliczenia mogą skorzystać również małżonkowie:

• którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
• z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej, a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
• jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Na żądanie organów podatkowych podatnicy są obowiązani udokumentować wysokość przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Rzeczpospolita Polska państwa Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.

W przypadku, gdy jeden z partnerów nie posiada statusu rezydenta (lub oboje małżonków) preferencyjny sposób opodatkowania stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od urzędu skarbowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Wspólne rozliczenie w trakcie roku podatkowego (na poziomie zaliczek)

Małżonkom przysługuje także prawo korzystania z obniżonej wartości zaliczek w trakcie roku podatkowego. Jeżeli pracownik przekaże pracodawcy oświadczenie informujące o tym, że w danym roku zamierza złożyć deklarację PIT łącznie z małżonkiem, zaś przewidywane i określone w tym oświadczeniu:

• dochody podatnika w danym roku nie przekroczą górnej granicy pierwszego progu skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej – zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wyniosą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane za każdy miesiąc o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej,
• dochody podatnika w danym roku przekroczą górną granicę pierwszego progu skali, a odpowiednio małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów z wyjątkiem renty rodzinnej, lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali, zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Tak ustalone zaliczki płatnik (pracodawca) pobiera z początkiem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dostarczył pracodawcy oświadczenie. Dokument ten będzie od teraz wiążący na kolejne lata – jednak w przypadku, gdy podatnik zrezygnuje ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem, musi o tym poinformować pracodawcę.

O czym pamiętać, rozliczając PIT z małżonkiem – FAQ

1. Jak się ma wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem do ulgi dla samotnie wychowujących dziecko?
   Jeżeli małżonek skorzysta z rozliczenia ze zmarłym współmałżonkiem, nie może już zdecydować się na złożenie deklaracji jako osoba samotnie wychowująca dziecko za ten rok.
2. Czy ustalenie wspólności majątkowej jest przeszkodą dla wspólnego rozliczenia z małżonkiem?
   Ustalenie wspólności majątkowej małżeńskiej (np. z powodu separacji) w jakimkolwiek momencie roku podatkowego skutkuje brakiem prawa do wspólnego opodatkowania.
3. Czy można po czasie zrezygnować (wycofać się) ze wspólnego rozliczenia PIT?

Jeżeli małżonkowie złożyli wspólne zeznanie, to po upływie terminu do jego złożenia nie mogą dokonać korekty tego zeznania w celu złożenia odrębnych zeznań (zrezygnować ze wspólnego opodatkowania). Jeżeli natomiast małżonkowie złożyli odrębne zeznania, to do dnia, w którym upływa termin określony dla złożenia zeznania, mogą dokonać ich korekty, składając wspólną deklarację podatkową.

4. Działalność rolnicza, opodatkowanie najmu ryczałtem, przychody z kapitałów pieniężnych – czy takie przypadki faktycznie nie stoją na przeszkodzie wspólnego rozliczenia?

Nie jest przeszkodą do wspólnego opodatkowania małżonków osiąganie przychodów z:

1. działalności rolniczej;
2. najmu prywatnego (a także podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów podobnym charakterze) opodatkowanych 8,5% ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych; w takim przypadku małżonkowie składają odrębne zeznania podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28) i wspólne z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej (PIT-37 lub PIT-36);
3. kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38) czy też dochodów opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek uzyskanych z tytułu oszczędzania, ze sprzedaży nieruchomości.
4. Czy w sytuacji, gdy małżonkowie rozliczą się wspólnie z wykorzystaniem udostępnionego zeznania podatkowego dla jednego z nich w usłudze Twój e-PIT, drugi małżonek musi zalogować się do e-Urzędu Skarbowego na podatki.gov.pl i odrzucić zeznanie, które zostało udostępnione jemu?

Nie. W takiej sytuacji zeznanie udostępnione w usłudze Twój e-PIT dla drugiego z małżonków zostanie automatycznie anulowane.

6. Co w sytuacji, gdy jeden z małżonków korzysta z tzw. ulgi IP Box?

Podatnik, który korzysta z preferencyjnego opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (ulga IP Box), może opodatkować swoje dochody łącznie z dochodami współmałżonka. Sam fakt korzystania z tej preferencji nie stanowi bariery dla wspólnego rozliczenia małżonków. Jednak skoro ulga IP Box dotyczy dochodów uzyskanych w ramach działalności gospodarczej, to warto zwrócić uwagę na to, by w zakresie opodatkowania pozostałych dochodów z działalności podatnik nie stosował opodatkowania w formie podatku liniowego, ryczałtu ewidencjonowanego lub karty podatkowej.