Zastaw skarbowy to narzędzie, dzięki któremu fiskus może zabezpieczyć swoje interesy (zobowiązania podatkowe). W dzisiejszym artykule przybliżymy pojęcie tej instytucji prawnej i odpowiemy sobie na najważniejsze pytania, czyli to, w jakich sytuacjach urząd skarbowy może ustanowić zastawy skarbowe, co może być ich przedmiotem, a także jaka jest podstawa prawna do nałożenia takowego zastawu. Serdecznie zachęcamy do lektury wpisu – zespół PitBot.

Zastaw skarbowy – co to takiego?

Czym tak właściwie jest zastaw skarbowy? Mówiąc krótko: jest to jedna z form zabezpieczenia wykonywania zobowiązań podatkowych, którą może posłużyć się polski fiskus. Zastaw może zostać ustanowiony na majątku płatników, inkasentów, następców prawnych, a także osób trzecich, które odpowiadają za zaległości podatkowe względem urzędu skarbowego.

Zastaw skarbowy ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistymi, co w praktyce oznacza tylko tyle, że obciąża on każdą rzecz niezależnie od tego, kto jest jej właścicielem i ile razy została ona sprzedana bądź darowana.

Komu przysługuje zastaw skarbowy?

Aby lepiej zrozumieć istotę tej instytucji prawnej, należy zagłębić się w treść artykułu 41 Ordynacji podatkowej, który mówi nam o tym, że prawo do zastawu skarbowego przysługuje zarówno organom państwowym, jak i jednostkom samorządu terytorialnego z tytułu zobowiązań podatkowych, które powstają na skutek doręczenia decyzji organu podatkowego oraz zaległości podatkowych stanowiących ich dochód, a także odsetek za zwłokę od tych zaległości.

Sprawdź także:  Ulga na fotowoltaikę – co warto o niej wiedzieć w roku 2023?

Zastawy skarbowe – co może być ich przedmiotem?

Przedmiotem zastawu skarbowego mogą być wszystkie rzeczy ruchome oraz zbywalne prawa majątkowe podatnika (również te, które tworzą współwłasność z małżonkiem), pod warunkiem że wartość tychże rzeczy bądź praw wynosi co najmniej 13 900 zł (w dniu, w którym został ustanowiony zastaw).

Zastaw skarbowy może zostać ustanowiony np. na samochodzie, udziałach w spółce, czy też akcjach.

Co nie podlega pod zastaw skarbowy?

Nie wszystkie jednak rzeczy i prawa majątkowe podatnika mogą zostać obciążone zastawem skarbowym. Ta instytucja prawna nie może zostać ustanowiona dla rzeczy i praw majątkowych podlegających egzekucji, a także tych, które mogą być przedmiotem hipoteki. Mówiąc prościej, przedmiotem zastawu skarbowego nie mogą być np. nieruchomości, prawa niemajątkowe prawa autorskie czy też roszczenia o przeniesieniu własności.

Zastaw skarbowy 2022/2023 – kiedy powstaje?

Zastaw skarbowy na samochodzie lub innej rzeczy (bądź prawie majątkowym) podatnika powstaje w momencie wpisania go do Rejestru Zastawów Skarbowych, który jest prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (forma teleinformatyczna). Podstawą wniosku o wpisie zastawu do wspomnianego rejestru jest doręczona decyzja:

  • która ustala wysokość zobowiązania,
  • określa wysokość zobowiązania,
  • określa wysokość odsetek za zwłokę,
  • określa wysokość zwrotu podatku,
  • o odpowiedzialności podatkowej płatnika, inkasenta, osoby trzeciej bądź spadkobiercy.

Decyzją o dokonaniu wpis jest jedynie decyzja wydana przez organ podatkowy, stąd też podstawą do wpisania zastawu skarbowego nie może być np. postanowienie sądu, które stwierdza nabycie spadku.

Deklaracja podatkowa jako podstawa wniosku o wpis zastawu skarbowego

W tym miejscu warto dodać, że zgodnie z artykułem 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, podstawą wniosku o wpisanie do rejestru zastawu skarbowego może być zeznanie podatkowe – pod warunkiem że wykazane w nim zobowiązanie podatkowe nie zostało wykonane przez podatnika. Do przykładu posłużyć może tutaj podatek VAT bądź podatek CIT.

Sprawdź także:  Ulga badawczo-rozwojowa 2022/2023 – najważniejsze informacje o odliczeniu B+R w Polsce

Co ważne: wpisu nie można dokonać wcześniej, niż po upływie 14 dni od upływu terminu płatności za powstałe zobowiązanie podatkowe.

Wygaśnięcie zastawu skarbowego – kiedy do tego dochodzi?

Zgodnie z obecnymi przepisami, może dojść do sytuacji, w której zastaw skarbowy wygaśnie. Dzieje się tak, gdy:

  • z mocy prawa dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego,
  • został sprzedany przedmiot zastawu w postępowaniu egzekucyjnym bądź też upadłościowym,
  • zastaw został wykreślony z rejestru zastawów.

Mówiąc prościej, w momencie, w którym podatnik ureguluje swoje zobowiązania względem Skarbu Państwa, bądź też przedawnieniu ulegnie wspomniane zobowiązanie, dojdzie do wygaśnięcia zastawu.

Wykreślenie zastawu skarbowego

Zastaw skarbowy może zostać wykreślony z rejestru zastawów przez organ na wniosek:

  • osoby, która powołuje się na swoje prawo własności ruchomości bądź zbywalne prawo majątkowe; warunkiem jednak jest to, by w dniu powstania zastawu nie były one własnością podatnika, a osoby, która składa wniosek,
  • podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osoby trzeciej, której w dniu powstania zastawu nie przysługiwało prawo własności lub prawa majątkowego objętego zastawem skarbowym.

Jeśli podatnik jest właścicielem obciążonej zastawem skarbowym rzeczy i powziął o tym wiadomość, to w ciągu 7 dni od otrzymania tej informacji powinien złożyć wniosek o wykreślenie wpisu z rejestru zastawów.

Zaciekawił Cię temat? Dowiedz się więcej na naszym blogu podatkowym. Zachęcamy również do wypróbowania naszej nowej aplikacji do rozliczeń PIT przez Internet – PitBot. Szybkie i bezpieczne przygotowanie zeznania podatkowego prosto z Twojego domu – przetestuj już dziś – zapraszamy!

5/5 - (1)