Podatek od akcji – kto go płaci, ile wynosi i jak go rozliczyć?

Inwestycje na giełdzie stanowią jeden z popularniejszych sposobów na dodatkowe źródło dochodów, choć oczywiście należy się liczyć z ewentualnymi stratami finansowymi. Dziś jednak porozmawiamy sobie stricte o sprzedawaniu akcji i o tym, jaki niosą ze sobą obowiązek podatkowy. Warto bowiem wiedzieć, że inwestorzy muszą rozliczyć się z Urzędem Skarbowym z ubiegłorocznych transakcji na formularzu PIT-8C, który powinni dostać od biura maklerskiego najpóźniej do końca lutego. Kiedy zapłacić podatek od sprzedaży akcji? Ile wynosi? Jak rozliczyć akcje w PIT? Właśnie o tym jest dzisiejszy poradnik – serdecznie zapraszamy do lektury!

Podatek od akcji – słowo na wstęp

Podatek od sprzedaży akcji jest daniną, jak sama nazwa wskazuje, którą należy odprowadzić do Urzędu Skarbowego w przypadku odpłatnego zbycia akcji. Jest on uregulowany prawnie w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i zaliczany jest on do grupy podatków od dochodów z kapitałów pieniężnych. W praktyce oznacza to tyle, że prócz akcji obejmuje on również:

• odsetki z lokat bankowych,
• zyski osiągane z funduszy inwestycyjnych.

Można więc powiedzieć, że podatek do sprzedanych akcji nalicza się od dochodów z inwestycji akcji, obligacji, kontraktów terminowych, praw poboru.

Podatek od sprzedaży akcji – kto musi go zapłacić?

Kogo obejmuje podatek od zysku z akcji?

Jest to w zasadzie proste – każdą osobę, która w ciągu roku podatkowego sprzedała co najmniej jedną akcję na giełdzie bądź też zamknęła pozycję na rynku kontraktów terminowych. Płatnikiem daniny może być pojedyncza osoba fizyczna (inwestor), bank, firma inwestycyjna lub spółka.

Jak uniknąć podatku do sprzedaży akcji, czyli jakie przychody są zwolnione z daniny

To, jak uniknąć podatku od sprzedaży akcji, to temat, który budzi spore zainteresowanie wśród inwestorów. Ale czy jest to w ogóle możliwe? Okazuje się, że tak. Kto więc jest zwolniony z tego obowiązku?

Inwestorzy nie zapłacą podatku od akcji giełdowych dopuszczonych do publicznego obrotu papierami wartościowymi pod warunkiem, że nabyli je przed 1 stycznia 2004 roku na podstawie:

• giełdy papierów wartościowych,
• publicznej oferty,
• pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym,
• zwolnienia, które zostało udzielone w trybie art.92 lub 93 zapisów ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,

a dokonana sprzedaż nie podlegała prowadzonej działalności gospodarczej.

Jaki podatek od sprzedaży akcji? Ile wynosi danina?

Ile podatku od akcji należy zapłacić?

Nawiązując do tego, o czym wspomnieliśmy na początku artykułu – podatek od dochodu z akcji zaliczyć możemy do grupy podatków od zysków kapitałowych. To z kolei oznacza, że stawką podatkową jest w tym wypadku 19%. Jest to stała kwota podatku – niezależnie od tego, jaki podatnik osiągał dochód na giełdzie poprzez inwestycje.

Co ważne jednak: jeżeli koszty uzyskania przychodów są wyższe, niż przychód uzyskany ze sprzedaży akcji, jest to równoznaczne z poniesieniem straty. W takiej sytuacji inwestor nie jest zobligowany do zapłaty podatku liniowego w wysokości 19%.

Przeczytaj również: Podatek od zysków kapitałowych (podatek Belki) – czym jest i kiedy go płacimy?

Podatek od sprzedanych akcji – jaki PIT?

Jak rozliczyć podatek od zysku z akcji?

Biuro maklerskie, przez które przechodzą inwestycje inwestora, ma obowiązek wysłać podatnikowi formularz PIT-8C do końca lutego roku następującego po roku, w którym osiągano przychody z giełdy. Jest to dokument stanowiący podstawowe źródło informacji o osiąganych przychodach oraz poniesionych kosztach związanych z zawieranymi transakcjami giełdowymi. Dzięki niemu należy przygotować właściwe zeznanie podatkowe – PIT-38.

Co ważne: deklarację podatkową należy złożyć niezależnie od tego, czy osiągnięto z tego tytułu dochód, czy też stratę – pod warunkiem, że przychód nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Podatek od akcji giełdowych a PIT-8C

W tym miejscu warto jeszcze na chwilę zatrzymać się przy PIT-8C. Warto bowiem wiedzieć, że druk ten nie jest deklaracją podatkową, a jedynie formularzem, na którym znajdują się:

• przychody kapitałowe (do przykładu może posłużyć zbycie papierów wartościowych),
• przychody z innych źródeł (np. wypłacone kwoty z otwartego funduszu emerytalnego po śmierci jego członka).

Co istotne – wyżej opisane dochody nie podlegają opodatkowaniu (nie zostały pobrane od nich zaliczki na poczet podatku dochodowego, stąd też obowiązek jego odprowadzenia spoczywa na podatniku.

PIT-8C wystawiany jest przez biuro maklerskie w przypadku, gdy inwestor dokona w ciągu roku co najmniej jednej sprzedaży akcji lub zamknie pozycję na rynku kontraktów terminowych. Co ważne – biura nie są zobowiązane do pobierania zaliczek na podatek a jedynie do sporządzenia informacji o wysokości przychodów inwestora. Dlatego też formularz ten musi być wysłany do podatnika, który następnie będzie mógł rozliczyć się z Urzędem Skarbowym.

Co warto wiedzieć – do każdego rachunku papierów wartościowych wystawiany jest osobny formularz PIT-8C. W przypadku, gdy inwestor posiada ich kilka i na każdym z nich wystąpił obrót, musi on zsumować wszystkie dochody kapitałowe i uwzględnić je na wspomnianej wcześniej deklaracji podatkowej PIT-38.

W tym miejscu dodajmy jeszcze jeden istotny fakt – sprzedając akcję osobie nieprowadzącej działalności gospodarczej, inwestor może nie otrzymać od niej PIT-8C (taka osoba nie ma obowiązku wystawiania żadnych informacji).

Podatek od dochodu z akcji – jak go rozliczyć?

Jak rozliczyć podatek dochodowy od akcji w rocznym zeznaniu podatkowym?

Uzyskane przychody (oraz poniesione koszty uzyskania przychodów) należy wykazać w części C zeznania PIT-38.

• Wiersz 1 (w przypadku otrzymania PIT-8C i wykazania przez podatnika kwoty w części D).
• Wiersz 2 w przypadku, gdy:

1. podatnik otrzymał PIT-8C i wykazał w zeznaniu kwoty (w części E), ale uzyskane przychody nie zostały objęte zwolnieniem od podatku,
2. podatnik nie otrzymał PIT-8C.

Rozliczający się z polskim fiskusem inwestor może uwzględnić w rozliczeniu poniesione straty (z tego samego źródła przychodów). Możliwość ta istnieje przez pięć kolejno zastępujących po sobie latach podatkowych. Co ważne jednak – wysokość obniżenia nie może być wyższa niż 50% kwoty straty.

Drugą możliwością jest jednorazowe odliczenie straty (w jednym z najbliższych następujących po sobie pięciu latach podatkowych) o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł.

Do kiedy należy złożyć zeznanie podatkowe?

Chcąc rozliczyć się z podatku od sprzedaży akcji, należy dostarczyć do właściwego urzędu skarbowego (w zależności od miejsca zamieszkania) deklarację podatkową w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku, który następuje po roku podatkowym, w którym dokonywane były inwestycje. Rozliczając się za 2022 rok, termin ten wydłuża się do 2 maja (30 kwietnia wypada w dzień wolny od pracy).

Co ważne: jeżeli płatnik złoży zeznanie przed wyznaczonym terminem, deklaracja zostanie rozpatrzone najwcześniej 15 lutego.

Podatek od akcji – wyliczenie podstawy opodatkowania

Wpisywane informacje to tzw. podstawa opodatkowania. Warto pamiętać, że jest różnica pomiędzy dochodem a przychodem, stąd też należy dokonać stosownych i dokładnych obliczeń – to właśnie dochód jest podstawą opodatkowania.

Przychodem nazwać możemy wartość ceny określoną w umowie z kupującym. Jeżeli cena w dużym stopniu odbiega od wartości rynkowej akcji (bez podania przyczyny), Urząd Skarbowy określi przychód inwestora właśnie na podstawie wartości rynkowej. W takiej sytuacji do wyliczenia podatku należy wziąć pod uwagę przychód podany przez fiskus, a nie ten, który został wykazany na umowie.

Do obliczenia dochodu potrzebne jest uwzględnienie kosztów uzyskania przychodu, do których zaliczyć można:

• wydatki poniesione na zakup akcji (pod warunkiem, że inwestor sprzedał zakupione wcześniej akcje),
• nominalną wartość akcji (dla osób, które sprzedały akcje nabyte przed 1 stycznia 2017 w zamian za wkład niepieniężny występujący w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego część),
• wartość wkładu, którą określa się w statucie lub umowie spółki; w przypadku braku tych dokumentów wartość określa się na innym druku o podobnym charakterze lub na podstawie wartości rynkowej wkładu,
• wartość składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, która wynika z ksiąg oraz ewidencji; co ważne, wartość ta określona jest na dzień zakupu akcji i nie może być wyższa niż wartość tych akcji z dnia ich nabycia (w przypadku, gdy mowa o sprzedaniu akcji, które były objęte w zamian za niepieniężny wkład w postaci przedsiębiorstwa czy też jego zorganizowanej części),
• pozostałe wydatki np. wydatki związane z obsługą rachunku.

Podatek od akcji zagranicznych – ile wynosi?

W przypadku, gdy inwestor otrzymał dywidendę od zagranicznych akcji (ADR lub ETF), będzie on zobowiązany do zapłaty podatku w wysokości 19%. Co ważne, ustalona podstawa opodatkowania nie może być zmniejszona o koszty uzyskania przychodu.

Wspólne podatki od akcji, czyli rozliczenie z inwestującym małżonkiem. Czy to możliwe?

Nie, nawet wtedy, gdy małżonkowie rozliczają wspólnie swoje dochody z pracy. W przypadku rozliczeń z inwestycji giełdowych każdy z partnerów powinien rozliczyć się osobno na podstawie odrębnych dokumentów PIT-8C. Dlatego też niemożliwe jest, aby potraktować zyski jednej osoby, jako stratę tej drugiej.

Podatek dochodowy od akcji a przekazanie 1% daniny na OPP

Warto wiedzieć, że istnieje możliwość przekazania 1% podatku od zysków giełdowych na rzecz wskazanej przez podatnika organizacji pożytku publicznego. Chcąc go przekazać, należy w PIT-38 znaleźć odpowiednią rubrykę, do której z kolei wpisać należy numer KRS organizacji. Kwota ta automatycznie zostanie przekazana organizacji przez Urząd Skarbowy.

Zainteresował Cię artykuł? Jeżeli tak to zostań z nami na dłużej i śledź na bieżąco naszego bloga podatkowego, na którym regularnie staramy się publikować eksperckie wpisy pisane prostym językiem – tak, by zawiłość przepisów była zrozumiała dla każdego podatnika. Serdecznie zapraszamy i zachęcamy również do przetestowania Pitbota, czyli nowoczesnej aplikacji do rozliczania PIT w Polsce.